Nieuws

Vijzel departement Amsterdam

Na 73 jaar is de vijzel gemaakt ter gelegenheid van het 100 jarig bestaan van het departement Amsterdam in het bezit gekomen van de Stichting Farmaceutisch Erfgoed.

Ter gelegenheid van het 100 jarig bestaan van het departement Amsterdam hebben de leden van het departement een vijzel aangeboden. Dit jubileum was in 1942 maar oorlogsomstandigheden hebben de viering van dit jubileum verhinderd. Na de oorlog gebeurde dit alsnog, waarbij in 1947 de vijzel kon worden aangeboden. Door dr. D.A. Wittop Koning is in het Pharmaceutisch Weekblad (1947, pag. 389-391) uitgebreid aandacht aan deze vijzel gegeven, waaraan we het volgende ontlenen:

Voor het ontwerp was opdracht gegeven aan beeldhouwer Henk Etienne. De gieter wordt niet genoemd in het artikel, maar dit zal zijn geweest bronsbeeldgieterij Binder te Haarlem. Inspiratie voor deze vijzel kwam namelijk van een eerder exemplaar, ook gemaakt door Etienne, gegoten bij Binder voor apotheker Paris te Gouda (Pharmaceutisch Weekblad 1946, pag. 229-230). Er zullen niet veel vijzels zijn met zo'n rijke hoeveelheid voorstellingen.

Allereerst zijn er de 15 verschillende wapens (steden, provincies) van evenzovele departementen, met uiteraard een prominente plaats voor de Amsterdamse stedemaagd met wapen van Amsterdam.
Vervolgens de symbolen voor de herkomst van de "materia medica": het plantenrijk (geknielde vrouwenfiguur met digitalis plant), het dierenrijk (eenhoorn) en het mineralenrijk (delver met houweel).
Tenslotte het symbool voor de farmacie, de gifbeker met slang, "gedragen door een verjongde Hygiea figuur".
Als tekst vinden we nog 2 randschriften, boven "serviunt arte et diligentia" en onder "Ter gelegenheid van het eeuwfeest van het departement Amsterdam der NMP door de leden aangeboden".

De vijzel bleek in het bezit te zijn van Jan van den Berg, kleinzoon van de Amsterdamse apotheker met dezelfde naam. Deze was actief in het departement, als secretaris van 1922 tot 1949, ter gelegenheid waarvan hij de vijzel kreeg (dit feit is onderaan de vijzel vermeld). Daarnaast was van den Berg actief als hoofdbestuurslid (1930-1935) van de NMP en ook voorzitter van de KNMP van 1954-1957. Zie voor zijn vele verdiensten een in memoriam, Pharmaceutisch Weekblad 1960 pag. 708.

Op de foto neemt Peter Wittop Koning, zoon van de schrijver van het artikel waardoor we zoveel weten van de vijzel, deze in ontvangst van de schenker Jan van den Berg, kleinzoon van de man aan wie deze vijzel was geschonken.

Naschrift: Jan kreeg "Van Gildekast tot schoenendoos" kado, en vond toen bij kast A7 van de Pharmaceutische Handelsvereniging Amsterdam, nu te zien in museum Griffioen Delft, dat zijn grootvader als student de inhoud (905 stuks!) heeft geïnventariseerd. Ook vertaalde hij de latijnse tekst op de rand van de kast.

Aanmelden nieuwsbrief

Doneren?

Donatieformulier